Michał Pacanewicz

Michał Pacanewicz (lub Pacanower), brat Ignacego Panacewicza. Obaj byli funkcjonariuszami żydowskiej policjiNiem: Jüdischer Ordnungsdienst, dosł. Żydowska Służba Porządkowa, zwyczajowo policja żydowska – w okresie II wojny światowej podległe częściowo Judenratom, kolaborujące z nazistowskimi Niemcami, żydowskie jednostki policyjne wewnątrz gett, obozów pracy oraz obozów koncentracyjnych. Policja ta zajmowała się rekwizycjami, łapankami innych żydów, eskortowania przesiedleńców oraz akcji deportacyjnych. w krakowskim getcie. Razem zbili majątek dzięki łapówkom i denuncjowaniu Żydów do Gestapo(niem. Geheime Staatspolizei) Tajna Policja Państwowa utworzona w III Rzeszy, która w sposób bezwzględny zwalczała wszelkie przejawy oporu na terenach okupowanych. Utożsamiana z najstraszliwszymi niemieckimi zbrodniami przeciw polakom, a po 1942 i przeciw żydom. Rozwiązana wraz z upadkiem III Rzeszy w 1945. Przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze uznana za organizację zbrodniczą. . Ich los jest nieznany. W krakowskim getcie cieszyli się szczególnie złą opinią. Aleksander BiebersteinAleksander Bieberstein (1889 - 1979) – lekarz, pamiętnikarz krakowskiego getta. Przez cały okres II wojny Bieberstein prowadził notatki i zapiski dokumentujące los krakowskich Żydów, które jednak przepadły podczas ewakuacji w obozie Gross-Rosen. Po wojnie starał się jak najdokładniej odtworzyć tę dokumentację z pamięci i rozmów z ocalałymi krakowskim żydami. pisał: „OD-mani opływali w dostatki. W szczególności kierownicy dorabiali się łapówkami wielkich majątków (…) [Bracia Pacanewicz – przyp. red.] chciwi i skorumpowani, zbijali majątki w niecny sposób”.

Wraz z bratem pracował w wydziale do spraw cywilnych (Zivilabteilung), który prawdopodobnie zorganizował Spira na polecenie Gestapo. Członkowie tego wydziału mieli inne niż pozostali umundurowanie. Nosili marynarki i krawaty oraz naszywki z napisem "Ordnungdienst".

Byli specjalistami od łapówek za zwolnienie z transportu podczas wysiedlenia w dniu 4 i 8 czerwca 1942 roku z getta krakowskiego. Za załatwienie pieczątki i tak zwanej niebieskiej kartki brali łapówki od kogo się tylko dało. Oczywiście nie zawsze wręczenie łapówki załatwiało sprawę. Jednak nikt nie ubiegał się o zwrot pieniędzy, nikt bowiem nie chciał narazić się policjantom, którzy mogli się zemścić przy najbliższej okazji.

W 1942 (po ucieczce komendanta ŻOB Dolka Libeskinda z getta krakowskiego) przybył wraz ze Spirą do bocheńskiego getta, by aresztować członków Bnei AkibaBnei Akiba – hebr. Synowie Akiby, żydowska organizacja młodzieżowa, której nazwa pochodziod rabina Akiby, uczonego, nauczyciela i przywódcy żydowskiego w czasie powstania Bar Kochbyw latach 132–135. Jego męczeńska śmierć z rąk Rzymian stała się symbolem Kidusz Ha-Shem [poświęcenia życia za wiarę w Boga]. Bnei Akiba działała w Polsce od 1924, była to organizacja syjonistyczna, ze szczególnym naciskiem na tradycję żydowską. Członkowie tej organizacji byli szczególnie aktywni w Krakowie i okolicy i stanowili trzon ŻOB na tym terenie..

Wraz z bratem został rozstrzelany, gdy nie był już potrzebny Niemcom, w grudnia 1943 roku, w obozie w [Płaszowie].

ŹRÓDŁO:
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2016/07/23/5-zydow-ktorzy-dorobili-sie-na-ii-wojnie-swiatowej/
Low A., Roth M., Krakowscy Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945, przeł. E. Kowynia, Kraków 2014.
Witold Mędykowski "Przeciw swoim. Wzorce kolaboracji żydowskiej w Krakowie i okolicy"