Izrael Ajzenman / Julian Kaniewski
Izrael Ajzenman, Julian Ajzenman, Julek Ajsenman, pseudonim „Julek”, „Chytry”, „Lew” – a od 1946 Julian Kaniewski, urodził się w 1914 roku w Radomiu a zmarł w 1965 r. w Lublinie. Pochodził z biednej rodziny żydowskiej. Był synem Henryka – kowala i Joli – krawcowej. Był analfabetą, a następnie samoukiem (w powojennych życiorysach podawał fałszywy rok urodzenia – 1916 – i wykształcenie podstawowe), był działaczem komunistycznym, funkcjonariuszem Gwardii Ludowej
Gwardia Ludowa (GL) - podziemna komunistyczna organizacja zbrojna, utworzona przez komunistyczną Polską Partię Robotniczą w okupowanej przez Niemcy Polsce, sponsorowana przez Związek Radziecki, a mająca na celu walkę zbrojną z okupantem niemieckim. 1 stycznia 1944 Krajowa Rada Narodowa przemianowała Gwardię Ludową na Armię Ludową. (GL), Armii Ludowej
Armia Ludowa (AL) – komunistyczna partyzantka powołana do walki z nazistowskimi Niemcami w okupowanej Polsce, wspierania Armii Czerwonej i pomocy w tworzeniu prosowieckiego komunistycznego rządu w Polsce. (AL) i UB
UB (Urząd Bezpieczeństwa) – tajna policja, agencja wywiadowczo-kontrwywiadowcza działająca w czasach komunistycznych PRL. Utożsamiana z komunistycznymi zbrodniami; morderstwami i bestialskimi torturami na walczących o niepodległą Polskę. oraz kryminalistą karanym już w wieku 20-kilku lat za napad na sklep spożywczy, później za włamanie do innego sklepu z użyciem broni, za pobicie współwięźnia i za inne wykroczenia. Mimo to, we wszystkich powojennych życiorysach twierdził, że kary odbyte w latach 30-tych nakładane były wyłącznie za działalność komunistyczną.
Podczas działań wojennych we wrześniu 1939 wydostał się z radomskiego więzienia i przystąpił do organizowania w Radomiu komitetu rewolucyjnego („rewkomu”), licząc, że Armia Czerwona wkrótce zajmie miasto. W 1940 został osadzony przez Niemców w radomskim getcie. W 1942 został aresztowany przez policję żydowską
Niem: Jüdischer Ordnungsdienst, dosł. Żydowska Służba Porządkowa, zwyczajowo policja żydowska – w okresie II wojny światowej podległe częściowo Judenratom, kolaborujące z nazistowskimi Niemcami, żydowskie jednostki policyjne wewnątrz gett, obozów pracy oraz obozów koncentracyjnych. Policja ta zajmowała się rekwizycjami, łapankami innych żydów, eskortowania przesiedleńców oraz akcji deportacyjnych. i zamknięty w miejscowym areszcie w getcie, skąd uwolnili go byli członkowie KPP
Komunistyczna Partia Polski (KPP) – partia komunistyczna działająca od 1918 do 1938 roku. Była organizacją od samego początku swego istnienia programowo wrogą wobec wolnej i suwerennej Polski. Była finansowana przez Moskwę, a wiele zjazdów tej organizacji miało miejsce Moskwie.. Został wtedy zastępcą dowódcy grupy partyzanckiej GL dowodzonej przez Zygmunta Banasiaka, na którym wkrótce został wykonany wyrok śmierci za bandytyzm. Jesienią 1942 Ajzenman został wyznaczony na dowódcę oddziału GL „Lwy”.
W 1943 roku oddział ten pod osobistym dowództwem „Julka” dokonał napadu na Drzewicę. Zbrodnia ta odbiła się szerokim echem w podziemnej prasie. Oddział NSZ dopadł część „Lwów”. Siedmiu GL-owców padło trupem. Ale „Julka” nie było wśród nich.
Ajzenman popadł w konflikt ze swoimi ludźmi i został wyrzucony z oddziału. „Sprawiedliwości” szukał w radomskich władzach PPR
Polska Partia Robotnicza (PPR) – polska partia komunistyczna działająca od 1942 do 1948 roku w Warszawie w czasie okupacji niemieckiej przez przybyłych z ZSRR polskich komunistów z tzw. Grupy Inicjatywnej (zrzuconych przez lotnictwo sowieckie na spadochronach w 1941), poprzez połączenie kilku grup komunistycznych. Od 1944 partia rządząca w Polsce jako państwie niesuwerennym, pozostającym pod dominacją ZSRR. , ponieważ zawsze odsyłał im pokaźną część łupów zrabowanych przez „Lwy”. Nie pomylił się. Znów stanął na czele grupy. Zostało z niej jedynie 10 osób. „Uzurpatora”, który przez chwilę zajmował jego stanowisko, zlikwidował.
Jednostka „Lwy” została wkrótce zniszczona. Najpierw rozbita przez Niemców, a później całkowicie zlikwidowana przez NSZ
Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) – polska konspiracyjna organizacja wojskowa obozu narodowego działająca w latach 1942–1947, licząca w szczytowym okresie rozwoju około 75 tysięcy ludzi. W czasie okupacji niemieckiej walczyła z Niemcami i zwalczała polskie formacje komunistyczne: Gwardię Ludową, Armię Ludową oraz partyzantkę radziecką i bandy rabunkowe.. Ajzenman zaczął więc działać na własną rękę – zamordował m.in. oficera AK
Armia Krajowa (AK) – zakonspirowane siły zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego w latach II wojny światowej.. Miał straszną opinię nawet wśród członków Armii Ludowej.
Centrala PPR wiedziała, że „Julek” i jego zbiry są zakałą GL. Rabowali, gwałcili, mordowali. Ich wyczyny odbijały się szerokim echem, psując i tak już kiepską opinię ludzi o komunistycznych partyzantach. Byli znienawidzeni przez mieszkańców Radomszczyzny. Z Warszawy wysłano niejakiego „Górala”, uciekiniera z getta warszawskiego, by przejął dowodzenie grupą Ajzenmana i zmienił jej oblicze. Ten nie wytrzymał jednak długo degradacji. Kilka tygodni później zamordował „Górala” i niejakiego sierżanta „Zenka”, jednego ze swoich kolegów, po czym zbiegł. Na kilka miesięcy zerwał łączność z PPR. Krążył po regionie, rabując z grupką wiernych partyzantów, już bez płaszczyka ideologii.
Za te zbrodnie Franciszek Jóźwiak, szef sztabu GL, wydał na Ajzenmana wyrok śmierci. Ostatecznie, z nieznanych przyczyn, nie wykonano go. „Julek” ponownie został przyjęty do GL. Awansował na porucznika. Nowa grupa, do której teraz należał, działała na Kielecczyźnie. Również rabowała i miała na koncie mordy na akowcach. Była odpowiedzialna za co najmniej kilkadziesiąt zabójstw żołnierzy podziemia i mieszkańców Kielc.
„Chytry” przypisywał sobie przeprowadzenie wielu akcji bojowych, w tym stoczenie 44 walk z Niemcami, wykolejenie 19 niemieckich pociągów i uwolnienie 80 więźniów z rąk Niemców.
„Julek” zakończył udział w walkach II wojny światowej jako „kierownik polityczny i terenowy” w grupie desantowej NKWD
NKWD (Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR, Наро́дный комиссариа́т вну́тренних дел) ) – centralny organ państwowy istniejący pod tą nazwą w latach 1917–1946. Stał się w powszechnej świadomości symbolem wszelkich zbrodni dokonanych przez Sowietów. „Nitra”. Działał w rejonie Końskich. Tam, gdzie się pojawił, mnożyły się rabunki i śmierć. W styczniu 1945 r. jego przełożony ze sztabu Armii Ludowej Józef Małecki pseudonim „Sęk” ostrzegał go nawet:
Podaję Wam do wiadomości, że macie w terenie opinię krwiożercy i śledzę za tym, jak się urabia ludność przeciwko Wam i może dojść do zorganizowanej próby rozbicia Was.
Z kolei Hilary Chechłowski
Hilary Chełchowski (ur. 10 stycznia 1908 w Mosakach-Starej Wsi, zm. 10 grudnia 1983 w Warszawie) – polski cieśla i polityk komunistyczny. Wiceprezes Rady Ministrów (1950–1952), minister Państwowych Gospodarstw Rolnych (1951–1954) oraz członek Rady Państwa (1955–1957), poseł do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji. tak pisał o Ajzenmanie
Towarzysza Chytrego poznałem jako Julka w 1942 roku, w oddziale partyzanckim Gwardii Ludowej - nie cieszył się dobrą opinią. Przebijała u niego duma wodzowska. Nie ma dokładnych danych, aby udowodnić, ale jest fakt, że ma na sumieniu szereg towarzyszy z oddziału partyzanckiego, między innymi łączniczkę Zosię.
Nie był zdyscyplinowany, nie podporządkowywał się Partii i dowództwu Armii [Ludowej - przyp.red.], robił różne nadużycia, szczególnie od strony materialnej. Za to i za powyższe otrzymał wyrok [śmierci - przyp.red.]. Wyrok ten nie został wykonany, liczono, że się poprawi, lecz do samego końca nie widać było u niego tej poprawy.
Jednak nikt nie podjął się jego likwidacji, a Ajzenman nie został nigdy pociągnięty do żadnej odpowiedzialności. Polska została „wyzwolona” przez oczekiwaną przez „Julka” Armię Czerwoną, a on sam został przekierowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Tam kontynuował swoją kryminalną karierę, gdzie służył w stopniu porucznika.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Izrael_Ajzenman