Powstanie skidelskie

Powstanie Skidelskie było antypaństwową i antypolską akcją sabotażową dokonaną przez żydowskich i białoruskich mieszkańców polskiego miasta Skidel koło Nowogródka (obecnie Skidzyel, Białoruś) na początku II wojny światowej.

Powstanie zostało zorganizowane 18 września 1939 r. przez Komunistyczną Partię Zachodniej BiałorusiKomunistyczna Partia Zachodniej Białorusi (KPZB) (biał. Камуністычная партыя Заходняй Беларусі) – ugrupowanie polityczne działające w latach 1923–1938 na terenie północno-wschodniej RP. KPZB została utworzona w październiku 1923 w Wilnie. Działała na terenach do których prawa rościł sobie Związek Radziecki (województwa: białostockie, wileńskie, nowogródzkie i poleskie), skupiała w swoich szeregach komunistów niezależnie od narodowości (w większości Żydów i Białorusinów). Jako jej przybudówka działał Związek Młodzieży Komunistycznej Zachodniej Białorusi założony w 1924. Rozwiązana w 1938 z rozkazu Stalina, na skutek oskarżeń o kolaborację z władzami RP. Po włączeniu Zachodniej Białorusi do ZSRR, większość jej aktywistów wymordowano.. Na wieść o wkroczeniu Armii CzerwonejChłopsko-Robotnicza Armia Czerwona - siły zbrojne Rosji Sowieckiej. W tworzenie Armii Czerwonej był czynnie zaangażowany Lew Trocki. W 1946 zmieniła nazwę na Armia Radziecka. Armia powstała bezpośrednio po rewolucji październikowej 1917 roku. Bolszewicy stworzyli armię, aby przeciwstawić się konfederacjom wojskowym (zwłaszcza różnym grupom zwanym Białą Armią) swoich przeciwników podczas rosyjskiej wojny domowej. Począwszy od lutego 1946 r. Armia Czerwona wraz z marynarką sowiecką stanowiła główny składnik sowieckich sił zbrojnych; przyjmując oficjalną nazwę „Armia Radziecka”, aż do jej rozwiązania w grudniu 1991 roku. — z którą rebelianci sympatyzowali — na ziemie II Rzeczpospolitej Polskiej, żydzi i Białorusini zaczęli krzyczeć Rozbroić policję!. Z napływających ochotników sformowano zbrojną bandę — wg źródeł sowieckich — ok. 200 partyzantów, która składała się z przedstawicieli proletariatu żydowskiego, więźniów politycznych zwolnionych z więzienia w Grodnie i białoruskich chłopów napływających z okolicznych wiosek. Ta szybko opanowała główne budynki miasta, takie jak posterunek policji, elektrownię czy pocztę. Aresztowano urzędników państwowych. Przejęto kontrolę nad miastem Skidel i kilkoma pobliskimi miejscowościami. Grupa zajęła również stację kolejową i rozbroiła pociąg z polskimi żołnierzami (rebelianci zdobyli dzięki temu znaczne ilości broni). Aresztowali obecnych w mieście policjantów i oficerów Wojska Polskiego. W sumie aresztowano ok. 15 oficerów na czele z płk. Zygmuntem Szafranowskim, który przejeżdżał przez Skidel przewożąc kasę Zgrupowania „Wołkowysk”Pułk Osłonowy Kawalerii „Wołkowysk” - oddział kawalerii Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej improwizowany w trakcie kampanii wrześniowej 1939 roku. , zawierającą ok. 1,5 mln. zł. Powstańcy zamordowali również kilkunastu oficerów, podoficerów i cywilów, i ustanowili władzę radziecką.

Kilka polskich rodzin zostało uratowanych przez swoich białoruskich sąsiadów ze wsi Sawalówka.

Jednostki Wojska Polskiego szybko starły się z powstańcami. Po kilku potyczkach oddziały polskie stłumiły bunt i przejęły kontrolę nad Skidelem i sąsiednimi osadami. Jednak wkrótce potem — według źródeł radzieckich — nacierające jednostki Armii Czerwonej, wsparte jednostkami pancernymi, przejęły Skidel, odpierając polskie siły. Źródła polskie natomiast mówią, że oddział polski po prostu wycofał się po odbiciu miasta przed najazdem Armii Czerwonej.

Komunistyczne władze sowieckie nazwały tą rebelię powstaniem a jej sprawców zmitologizowano w sowieckiej wersji historii.

ŹRÓDŁO:
https://niezlomni.com/18-wrzesnia-1939-roku-mialo-miejsce-powstanie-skidelskie-wystapienie-ludnosci-bialoruskiej-i-zydowskiej-przeciw-polakom-wiele-wskazuje-ze-zostalo-zaaranzowane-przez-sowietow/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Powstanie_skidelskie
https://en.wikipedia.org/wiki/Skidel_revolt