Otriad Bielskich
Otriad Bielskich był oddziałem partyzantów żydowskich, którzy ratowali żydów przed zagładą i walczyli z niemieckimi okupantami i ich kolaborantami w okolicach Nowogródka i Lidy (obecnie zachodnia Białoruś), w okupowanej przez Niemców Polsce. Oddział partyzancki został nazwany nazwiskiem Bielskich, rodziny polskich żydów, która organizowała i kierowała organizacją.
Partyzanci Bielskich spędzili w lesie ponad dwa lata. Pod koniec wojny grupa liczyła aż 1236 członków, z których większość to osoby niewalczące, w tym dzieci i osoby starsze. Wielu żydowskich historyków uważa Bielskich partyzantów za bohaterów, którzy ratowali uchodźców od niebezpieczeństw wojny i Holokaustu. Ostatecznie uratowali życie ponad 1200 żydów.
Jednak ze względu na napięte i niekiedy gwałtowne stosunki z ludnością nieżydowską, ich losy wojenne budzą w Polsce kontrowersje.
Niektórzy partyzanci Bielskich (ale nie sami bracia Bielscy) zostali oskarżeni o zbrodnie wojenne na sąsiadującej ludności, a zwłaszcza o udział w masakrze na 129 osobach we wsi Naliboki w 1943 r. (różne źródła podają liczbę od 128 do 250 ofiar).
Historyk Kazimierz KrajewskiKazimierz Krajewski (ur. w 1955) – polski historyk specjalizujący się w historii Polski i powszechnej XX wieku, główny specjalista Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie. W 2012 roku uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Wydziale Humanistycznym UWM w Olsztynie. W 2009 roku za wybitne zasługi w upowszechnianiu wiedzy o najnowszej historii Polski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2017 za wybitne zasługi w pielęgnowaniu pamięci o najnowszej historii Polski, za działalność kombatancką i społeczną został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. wymienia inne incydenty, w których brali udział partyzanci Bielskiego, na przykład niespodziewany atak na Armię KrajowąArmia Krajowa (AK) – zakonspirowane siły zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego w latach II wojny światowej. w grudniu 1943 r., po podpisaniu przez nią porozumienia o współpracy z partyzantami radzieckimi. Partyzanci zamordowali kilkunastu żołnierzy AK, a w następnych dniach kolejnych 50. W maju 1944 r. wieś Kamień w Stolpcach została zaatakowana przez oddział partyzantów Bielskiego; Zginęło 20 żołnierzy Armii Krajowej i 20 cywilów. W maju 1944 r. oddział partyzantów Bielskich z podgrupy Ordżonikidze, wraz z Sowietami, zamordował 47 Polaków w rejonie lidzkim w Filonowcu i Dokudowie, głównie z rodzin cywilnych, oskarżonych o wspieranie Armii Krajowej.
Partyzanci Bielskiego winni są kolaboracji z reżimem sowieckim, zbrodni wojennych, morderstw i egzekucji cywilów oraz rabunków.